Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen. Ảnh: THX/TTXVNChủ tịch EC Ursula von der Leyen đã công bố một phần kế hoạch, đề cập việc tái phân bổ các quỹ hiện có của EU, tăng tốc cấp phép các dự án xanh và các cơ chế nhằm tăng cường kỹ năng, đẩy nhanh ký kết các thỏa thuận thương mại để nhanh chóng đảm bảo các nguồn cung cần thiết về nguyên liệu thô quan trọng. Đây được coi là một phần trong nỗ lực của EU để đối phó với các chương trình trợ cấp nhà nước mà Trung Quốc và Mỹ áp dụng với các doanh nghiệp trong nước.
Thời gian qua, các quan chức EU thường nhắc tới Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ (IRA), trong đó có khoản hỗ trợ cho ngành công nghiệp xanh trị giá gần 370 tỷ USD, cho rằng động thái này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp quay về Mỹ và đưa nước này trở thành trung tâm công nghệ xanh, dẫn tới những tổn thất cho châu Âu. Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) ước tính thị trường năng lượng sạch sản xuất hàng loạt của thế giới sẽ tăng gấp 3 lên mức khoảng 650 tỷ USD vào năm 2030, với số lượng việc làm trong lĩnh vực sản xuất sẽ tăng hơn gấp đôi.
Phát biểu tại họp báo, bà von der Leyen nêu rõ các nền kinh tế lớn trên thế giới đều đang tăng cường đầu tư có nền công nghiệp trung hòa khí thải, cho rằng đây là cách làm đúng và điều mà EU mong muốn là có một sân chơi công bằng trên phạm vi toàn cầu. Bà nêu rõ tất cả đều hiểu rằng trong vài năm tới, nền kinh tế trung hòa khí thải là nền kinh tế tương lai và châu Âu mong muốn trở thành một phần quan trọng trong ngành công nghiệp này.
Chủ tịch EC đề xuất tạm thời nới lỏng các quy định trợ cấp nhà nước với các khoản đầu tư cho năng lượng sạch và phi carbon hóa cho đến cuối năm 2025, lưu ý cấp độ nới lỏng của các quốc gia thành viên EU sẽ có sự điều chỉnh phù hợp với từng nước. Để đảm bảo sân chơi công bằng cho các nước nội khối, bà von der Leyen cũng cho biết các nước thành viên có thể rút một khoản tiền nhất định, ví dụ như khoảng 250 tỷ euro (272,3 tỷ USD) từ quỹ chung và chủ yếu sẽ là từ quỹ phục hồi hậu đại dịch COVID-19.
EC hy vọng kế hoạch này sẽ nhận được sự ủng hộ từ các nước thành viên trong Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra trong 2 ngày 9 - 10/2 nhưng cũng dự tính quá trình thảo luận không dễ dàng. Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck đã hoan nghênh những đề xuất trên song không ít thành viên EU khác từng bày tỏ phản đối một số phần trong kế hoạch, đặc biệt là việc nới lỏng các quy định trợ cấp nhà nước. Kế hoạch trên cũng đã bước đầu vấp phải một số phản ứng tiêu cực từ đảng trung hữu Nhân dân châu Âu mà bà von der Leyen là một thành viên hay Hiệp hội năng lượng Mặt Trời châu Âu (SolarPower Europe).